o, sea swallow me!

Ας παίξουν κι άλλοι με παιχνίδια ναυτικά 

Κι άλλοι ας φορέσουνε φανέλα με ραβδώσεις

Από την Οδύσσεια μέχρι τον Καββαδία, απ’ τον Σεβάχ τον Θαλασσινό ως το Moby Dick, απ’ τους πειρατές της ουτοπίας του Captain Mission στο Πλοίο του Θανάτου του B.Traven, από τον Θαλασσόλυκο του Jack London σε όλους τους λύκους της θάλασσας απανταχού και πάντα.

Δώδεκα (+1) τραγούδια (επιφυλάσσομαι και για part 2 αργότερα, μιας και οι επιλογές ήταν -δόξα τον Ποσειδώνα- άφθονες) με νότες και λόγια της πλώρης από ανθρώπους εμπνευσμένους που αγάπησαν την θάλασσα, και λίγες λέξεις ακόμη από έναν ανέμπνευστο που την αγαπάει όμως κι αυτός. 
Τραγούδια για ναυτικούς και πλοία, απέραντους ουρανούς όπου πετούν καλότυχα πουλιά μαζί με σύννεφα και καταιγίδες, και φυσικά για την αιώνια θάλασσα.

Τραγούδια που τα φυσάει ο δυνατός άνεμος και τα μουλιάζει το βραδινό πούσι, που δεν θυμίζουν κάμαρες κλειστές, στεριά δεν μυρίζουν. Καμιά φορά μυρίζουν αλκοόλ και άρωμα πουτάνας απ’ το λιμάνι…ή καπνό και κάτουρα γάτας στην καμπίνα…μα πάντα ανοιχτό ορίζοντα, και αλμύρα.

Fleetwood Mac – Albatross (7” single, Blue Horizon 1969)

  

Οι θαλασσινοί ανήκουν σε εκείνη την κατηγορία των ανθρώπων που έγιναν δεισιδαίμονες όχι από άγνοια αλλά από γνώση.

Το καλότυχο πουλί των ναυτικών μπορεί πέρα απ’ την τύχη να φέρει και την μεγάλη μούσα σε ποιητές σαν τoν S.T. Coleridge και το The Rhyme of ancient mariner:

And a good south wind sprung up behind, The Albatross did follow, And every day, for food or play, Came to the mariner's hollo!

Αλλά και σε κιθαρίστες σαν τον Peter Green. Λες και οι χορδές είναι φτερούγες που χορεύουν στο αεράκι των τροπικών, πάνω από μια θάλασσα γυαλί μετά τον τυφώνα.

Phil Shoenfelt and the Southern Cross – Ballad of Elijah Cain (Dead Flowers for Alice CD, Hitch-Hyke 2000)

Now the road goes on forever/And the sky it never ends/East to west and north to south/And right back again/And as I lose my vision/Like some leper refugee/Out of space and out of time/And out of destiny

Καμιά φορά που το βάζω στ’ ακουστικά και βγαίνω βόλτα για περπάτημα να πατήσω με τα βήματα την απογοήτευση, μόλις φτάνει σ’ αυτό το σημείο λέω φωναχτά «πες τα ρε Phil γαμώτο μου!» προς μεγάλη τέρψη φαντάζομαι των περαστικών. Ένα Μπαροουζικό cut up στην ιστορία και τον μύθο όπως έχει πει και ο ίδιος, εκτός τόπου και χρόνου η μάλλον σωστότερα μέσα σε όλους τους τόπους και τους χρόνους, εκεί που δεν υπάρχει εμπόδιο κανένα, σε κείνον τον σιδερένιο δρόμο που δεν έχει στροφή πουθενά…το ταξίδι όμως ξεκινάει με ένα καράβι: I dreamed that I was a sailor
John Pilgrim was my name…Σαλπάρουμε! Βίρα για τους ατέλειωτους ουρανούς.

  

Waterboys – This is the Sea (This is the Sea LP, Island 1985)

These things you keep/you better throw the away/turn your back/on your soulless days/once you were tethered/now you are free/once you were tethered/now you are free/that was the river/this is the sea

Το τραγούδι του παιδιού που μόλις έμαθε τον πνιγμό του πατέρα του και τώρα μπαρκάρει κι αυτός για πρώτη φορά με την μάνα του να τον σταυρώνει απ’ το λιμάνι. Το τραγούδι του γέρου που όλο γκρινιάζει για την μοίρα του να σκυλοπνίγεται στα κύματα…αν είχε αρκετά λεφτά να αράξει στην στεριά…κι όμως έχει…αλλά αυτός μπαρκάρει ξανά…το τραγούδι του ψαρά Mike Scott.

Darklings – Desert Ship (Out of Round CD, 2004)

Έρημο πλοίο, πλοίο φάντασμα σε άναρχη ρότα. Αυτό το Χατζηδακικού λυρισμού κομμάτι θα μπορούσε να είναι το κύκνειο άσμα του Mary Celeste που βρέθηκε να πλέει άθικτο αλλά χωρίς άνθρωπο πάνω του στον Ατλαντικό το 1872, η και του γιαπωνέζικου αλιευτικού που ένα χρόνο μετά την Φουκουσίμα έφτασε ακυβέρνητο στις ακτές του Καναδά όπου και το βύθισαν.

Sol Invictus - A Ship is Burning (Against the Modern World LP, L.A.Y.L.A.H Antirecords 1988)

Μετά το πρώτο τετράστιχο οι στίχοι πάνε αλλού, στα αγαπημένα «ηρωικά» θέματα του Wakeford. Το καράβι όμως που «βλέπουμε» απ’ την ακτή να καίγεται μες στο σκοτάδι του ουρανού και της θάλασσας και η μελωδία μαζί με την φωνή φτιάχνουν μια απ’ τις πιο μυστικιστικές θαλασσινές σκηνές.

Die Haut – Another Ship in the Night (Headless Body in Topless Bar LP, What’s so Funny About 1988)

Θα μπορούσε άνετα αυτό το οργανικό κομμάτι να γίνει τραγούδι με αυτούς τους στίχους των ασμάτων του Λωτρεαμών:

Όποιος δεν έχει δει καράβι να βουλιάζει σε τυφώνα, μεσ’ από τις αστραπές που σπαθίζαν κάθε τόσο το πιο άγριο σκοτάδι, αφού στο μεταξύ κείνοι που κουβαλάει έχουν καταληφθεί από την γνωστή σε μας απελπισία, αυτός δεν έχει μάθει ακόμη ποιες είναι στη ζωή οι συμφορές…

Gregory Alan Isakov – That Sea the Gambler (That Sea the Gambler CD, Self Release 2007)

Από τον ομώνυμο δίσκο με το ωραίο εξώφυλλο, που  πέτυχα εκείνη την χρονιά τυχαία και που θα μπορούσε να καλύψει μόνος του ολόκληρο αυτό το θέμα.

Φολκ ροκ που τιμάει αυτόν τον χαρακτηρισμό, σεμνό, όμορφο, ταξιδιάρικο.

cursed your captain and stowe me below/hold me amongst all your cards/oh we were sea bound, and aimless at best/clutching to the wheel and those charts..but that sea was just a gambler at heart.
 

Crime and the City Solution – The Bride Ship (The Bride Ship, Mute 1989)

  

Βοή της σφυρίχτρας, ομίχλη, ζέστη, κούραση, ανακατώνομαι…

Γδύσου. Θα σου δώσω για φόρεμα το πούσι…Θα πιω άλλο ένα, για χάρη της θάλασσας…Για χάρη της γοργόνας που ‘χω στο μπράτσο μου. Που σαλπάρει στη θάλασσα κάθε νύχτα και με κερατώνει με τον Ποσειδώνα. Γυρίζει το πρωί που κοιμάμαι, γιομάτη φύκια και τσουκνίδες της θάλασσας…

Fred Neil – The Dolphins (Fred Neil LP, Capitol 1966)

Παραμυθένιο σαν παλιά ναυτική γκραβούρα, και μαγευτικό σαν θαλασσινή ιστορία που την διηγείται ένας ψαρομάλλης θαλασσόλυκος με το τσιμπούκι του να καπνίζει. 

The Drones – Shark Fin Blues (Wait by the River and the Bodies of Your Enemies Will Flow By CD, Infidelity 2005)

Κάθε βαπόρι έχει και τον καρχαρία του που το συνοδεύει περιμένοντας. Η μοίρα του ναύτη. Οι παλιοί καπετάνιοι τους αναγνώριζαν έναν προς έναν από μακριά, όπως οι στεριανοί το τράμ που θα τους πάει σπίτι.

Just keep one eye on the horizon man, you best not blink
They're coming fin by fin until the whole boat sinks

Fin by fin Fin by fin Fin by fin by fin by fin

Murder City Devils – No Grave but the Sea (In Name and Blood LP, Sub Pop 2000)

Από τις πλέον χαρακτηριστικές σκηνές σε ανάλογες ταινίες και βιβλία η ταφή του ναυτικού στη θάλασσα, με το πλήρωμα να κρατά συνοφρυωμένο τα καπέλα του στα χέρια, και τον καπετάνιο στην καλύτερη περίπτωση να διαβάζει ένα εδάφιο της Βίβλου. Στην χειρότερη να μουγκρίζει κάτι ακατάληπτο πριν σπρώξει τον σάκο (με τα βαρίδια, έτσι ώστε να μετρήσει όλο το βάθος) του νεκρού στη θάλασσα.

Ένα τραγούδι για όλους όσους ο τάφος τους δεν είναι παρά η θάλασσα, αλλά και για τον Jim Hawkins από το Treasure Island του μεγάλου παραμυθά Robert Louis Stevenson, και την Ιρλανδή πειρατίνα Anne Bonny.

Husky – Flagship (The Sea King CD, Self Release 2008)

Χαμένος μέσα στον απέραντο ωκεανό,  ο Βασιλιάς της Θάλασσας, το πλοίο των Husky, πλέει με μοναδικό του προορισμό τον ορίζοντα…δεν ξέρω γιατί μάλλον θα είναι αυτή η ωκεάνια ασύλητη απεραντοσύνη που βγάζει η μπάντα σ’ αυτόν τον δίσκο και μου ‘ρχονται στο νου όποτε τον ακούω οι στίχοι του Καββαδία:  

Ξεχασμένο το άστρο του Βορρά

Οι άγκυρες στο πέλαγο χαμένες

Πάνω στις σκαλιέρες σε σειρά
Δώδεκα σειρήνες κρεμασμένες.

Hidden track:

Dirty Three – Sea Above Sky Below (Ocean Songs CD, Anchor & Hope 1998)

Τα τραγούδια του ωκεανού…σαν την πρώτη φορά που ανθρώπινο μάτι αντίκρισε την υγρή έκσταση αυτής της πλανεύτρας αβύσσου.

Για όσους τυχόν αναρωτηθούν για την απουσία κάποιων τραγουδιών, να σημειώσω ότι ο Σταυρός του Νότου είναι εκτός συναγωνισμού, όπως και Oι 7 νάνοι στο s/s Cyrenia (μάλλον το ωραιότερο θαλασσινό τραγούδι που ηχογραφήθηκε ποτέ), ο Γιώργος Μαργαρίτης με το Εμείς οι Ναυτικοί που τα ‘χει πει όλα αμετάκλητα, όπως και όλα αυτά τα ωραία θαλασσινά τραγούδια που κάνουν μια τεράστια λίστα με  τραγούδια ενός λαού ναυτικού όπως είναι οι Έλληνες. Εγώ πάντως θα της έβαζα τίτλο «Μάνα! Θα πάω στα καράβια»

Αφιερωμένο σε όλους όσους έχουν στείλει κάποια στιγμή ένα SOS, και στην μνήμη του Γίωργου του γκαζάδικου, που μπάρκαρε με ένα πλοίο για την Νέα Ορλεάνη θέλοντας να ζήσει ελεύθερος για να πεθάνει τελικά μόνος σε μια σπηλιά στο Άγιο Όρος.

Navigare necesse est, vivere non necesse.

Είναι απαραίτητο να πλεύσεις, δεν είναι απαραίτητο να επιβιώσεις…η κάπως έτσι…